Qara dəlik radiasiyasının sirri açıldı

Helsinki Universitetinin astrofizikləri ilk dəfə olaraq qara dəliklərin yaxınlığından çıxan rentgen şüalarının mənşəyinin sirrini açıqlayıblar.

TodayPress xəbər verir ki, araşdırmanın nəticələri “Nature Communications” jurnalında dərc olunub.

Alimlər müəyyən ediblər ki, rentgen şüaları maqnit sahələrinin xaotik hərəkətləri nəticəsində yaranan qara dəliyin ətrafındakı plazma turbulentliyindən yaranır. Oxşar proseslər əvvəllər Günəşdə də müşahidə olunub, buradakı alovlarda oxşar radiasiya yaradır.

Tədqiqatçılar radiasiya və plazma arasında kvant qarşılıqlı əlaqəni nəzərə alaraq simulyasiyalardan istifadə ediblər. Bu, turbulentlik və maqnit sahələrinin həddindən artıq fiziki hadisələrə səbəb olduğu qara dəliklərin yaxınlığında mürəkkəb şəraiti bərpa etməyə imkan verib.

Simulyasiyalar göstərib ki, bu şəraitdə plazma iki fərqli vəziyyətdə ola bilər: soyuq və şəffaf və ya isti və qeyri-şəffaf. Plazmanın bu davranışı xarici radiasiya sahəsinin təsiri ilə bağlıdır ki, bu da yumşaq və sərt vəziyyətdə radiasiya yayan akkresiya disklərinin müşahidələrindəki fərqlərə uyğundur. 

Beləliklə, rentgen şüalarının elektronlara və pozitronlara çevrilməsi kimi kvant effektləri qara dəlik və rentgen şüaları ətrafındakı plazmanın dinamikası üçün əhəmiyyətli olur.

Günəş Mərd