Alimlər qədim Misir mumiyalarının qoxusunu araşdırdı

Alimlər qədim Misir mumiyalarının bugünkü qoxusunu müəyyən etmək üçün həm öz qoxu hisslərini, həm də elmi cihazları istifadə ediblər. Tədqiqatçılar bu qoxuların mumiyalaşdırma prosesində istifadə olunan materialları hansı dərəcədə əks etdirdiyini öyrənməyə çalışıblar.

TodayPress xəbər verir ki, bu barədə Amerika Kimya Cəmiyyətinin (Journal of the American Chemical Society) jurnalında məqalə dərc edilib.

Mütəxəssislərin fikrincə, mumiyanın qorunma səviyyəsini yalnız qoxu vasitəsilə invaziv müdaxilə etmədən müəyyənləşdirmək mümkün ola bilər. Bu isə nümunə götürmək ehtiyacını aradan qaldıra bilər.

“Tarixi materiallarla işləyən mütəxəssislər üçün obyektdən nümunə götürmədən və ona toxunmadan analiz aparmaq, demək olar ki, müqəddəs bir məqsəd kimi görünür” deyə araşdırmanın həmmüəllifi, Lyublyana Universiteti və London Universitet Kollecindən (UCL) professor Matia Strliç bildirib.

Məlumata görə, Strliç və həmkarları Qahirədəki Misir Muzeyində saxlanılan və eramızdan əvvəl 1500-cü ildən eramızın 500-cü ilinə qədər dövrə aid olan doqquz mumiyanı tədqiq etdiklərini bildiriblər.

Tədqiqatçılar hər mumiyadan hava nümunələri götürmək üçün xüsusi borular və nasoslardan istifadə ediblər. Daha sonra səkkiz nəfərlik ekspert qrupu nümunələrdə 13 fərqli qoxunun intensivliyini qiymətləndirib.

Müxtəlif mumiyaların qoxusu fərqli olsa da, ümumi qoxuların xoş olduğu qeyd edilib. Araşdırma nəticəsində 9 mumiyadan 7-də “taxta”, 6-da “ədviyyatlı”, 5-də “şirin” ətir, 3-də isə “tütsüyə bənzər” qoxu müəyyən edilib.

Lakin bəzi mumiyalar iylənmiş, hətta kif qoxusuna malik kimi xarakterizə edilib.

Bundan sonra alimlər qaz xromatoqrafiyası-mass-spektrometriya-olfaktometriya adlı üsuldan istifadə edərək nümunələrdəki müxtəlif uçucu birləşmələri təhlil ediblər. Daha sonra bu maddələr peşəkar mütəxəssislər tərəfindən yenidən qoxulanaraq qiymətləndirilib.

Araşdırma göstərib ki, mumiyaların ümumi qoxusu, gözlənilən fərdi maddələrin qoxusuna tam uyğun gəlmir. Bu isə insan qoxu qəbulunun mürəkkəbliyini vurğulayır.

Alimlər mumiya qoxularının mumiyalaşdırma zamanı istifadə olunan materiallar, mikrobların ifraz etdiyi maddələr, sintetik pestisidlər və qoruyucu maddələr və konservasiya məqsədilə tətbiq edilən bitki yağlarında qaynaqlandığını bildirirlər.

Araşdırma mumiyaların qorunma səviyyəsini təyin etməyin yeni və qeyri-invaziv üsulu kimi dəyərləndirilir.

Qiymət Mahir